Neal Stephenson: Từ bậc thầy khoa học viễn tưởng đến người tiên phong Web3

Lời giới thiệu

Năm 1992, Neal Stephenson lần đầu tiên đưa ra khái niệm "Metaverse(元宇宙)" trong tiểu thuyết cyberpunk của mình mang tên "Snow Crash", thiết lập một tiêu chuẩn mới cho văn học khoa học viễn tưởng và ảnh hưởng sâu sắc đến các tác phẩm điện ảnh sau này. Các tác phẩm của ông như "Seveneves", "Anthem" đã sử dụng các kỹ thuật văn học nhập vai để khắc họa một thế giới mà chúng ta đang xây dựng - kỷ nguyên thông tin Web3.

Với sự phát triển của công nghệ blockchain, Stephenson đã mở rộng tầm nhìn của mình vào việc xây dựng thực tế của vũ trụ ảo, trở thành một người tham gia quan trọng trong lĩnh vực này. Bài viết này sẽ khám phá sâu sắc về cuộc đời, tác phẩm của "người sáng lập vũ trụ ảo" và mối quan hệ của ông với cơ sở hạ tầng vũ trụ ảo Lamina1, từ đó nhìn nhận vị trí độc đáo của ông như một nhà lãnh đạo tư tưởng trong sự tiến hóa công nghệ và vai trò hướng dẫn cho tương lai.

1. Tiểu sử của Neal Stephenson

Neal Stephenson sinh ra trong một gia đình trí thức, cha là giáo sư kỹ thuật, mẹ là nhà sinh hóa học. Ông của ông là nhà vật lý nổi tiếng George M. Neal, điều này đã giúp ông tiếp xúc với lĩnh vực khoa học và kỹ thuật từ khi còn nhỏ.

Stephenson đã thể hiện sự quan tâm đến cả văn học và công nghệ từ khi còn là một thiếu niên. Anh đã đọc rất nhiều tiểu thuyết khoa học viễn tưởng trong thời gian học trung học và nảy sinh niềm đam mê với khoa học máy tính. Năm 1981, anh vào Đại học Boston để học vật lý, sau đó chuyển sang chuyên ngành khoa học trái đất và hành tinh và nhận được bằng cấp. Trong thời gian học đại học, anh cũng đã có một niềm đam mê mạnh mẽ với lịch sử và ngôn ngữ học, những sở thích này sau đó đã được thể hiện đầy đủ trong các tác phẩm viết của anh.

Sau khi tốt nghiệp, Stephenson bắt đầu sự nghiệp nhưng đam mê sáng tác văn học không giảm sút. Năm 1984, ông xuất bản tiểu thuyết đầu tay "The Big U". Bốn năm sau, ông cho ra mắt "Mười Hai Cung Hoàng Đạo", kể về cuộc chiến của các nhà bảo vệ môi trường chống lại ô nhiễm từ các tập đoàn. Năm 1992, ông đưa ra khái niệm "vũ trụ ảo" trong "Snow Crash", tạo ra một bước đột phá. Cuốn sách đã trở thành sách bán chạy và là tác phẩm phải đọc trong lĩnh vực kinh doanh và công nghệ ngày nay. Tiểu thuyết tiếp theo của ông "Thời đại kim cương" tiếp tục khám phá khả năng của hệ thống thanh toán phân tán trong mạng lưới truyền thông toàn cầu và đã giành được giải Hugo và giải Locus.

Ngoài thành tựu văn học, Stephenson đã tham gia vào các dự án công nghệ thực tiễn từ đầu những năm 2000. Ông là thành viên sáng lập của công ty vũ trụ Blue Origin của Jeff Bezos, đóng góp quan trọng trong việc đánh giá du lịch không gian và phát triển các giải pháp thay thế. Sau năm 2007, ông đảm nhiệm vai trò Giám đốc Tương lai tại công ty thực tế tăng cường Magic Leap, dẫn dắt việc phát triển công nghệ AR cách mạng.

Sau khi rời Magic Leap vào năm 2020, Stephenson nhận được tài trợ Epic MegaGrant để thực hiện một dự án sản xuất ảo dựa trên cuốn sách "The Rise and Fall of D.O.D.O." mà ông đã hợp tác với Nicole Galland. Vào tháng 6 năm 2021, ông cùng với đồng nghiệp phát hành "New Found Land: The Long Haul", một vở kịch âm thanh dựa trên thế giới mà họ đã phát triển tại Magic Leap.

Với sự trỗi dậy của công nghệ blockchain, sự quan tâm của Stephenson một lần nữa mở rộng đến lĩnh vực công nghệ mới nổi. Ông tích cực tham gia vào việc phát triển cơ sở hạ tầng metaverse Lamina1, nhằm giải quyết các vấn đề then chốt hiện tại của thế giới metaverse và thúc đẩy sự phát triển của Web3. Lamina1 không chỉ là một sự đổi mới trong metaverse, mà còn thể hiện tầm nhìn và sự khám phá của ông về thời đại thông tin tương lai.

2. Tổng quan về các tác phẩm chính của Neal Stephenson

2.1 "Snow Crash: Sự ra đời của vũ trụ ảo"

Năm 1992, Stephenson đã công bố tác phẩm tiêu biểu "Snow Crash". Tiểu thuyết này là một cột mốc trong văn học cyberpunk, lần đầu tiên đề xuất khái niệm "Metaverse(元宇宙)", báo hiệu tương lai của thực tế ảo và thế giới mạng. Metaverse trong cuốn sách mô tả một thế giới ảo do người dùng tạo ra và tương tác, khái niệm này sau đó đã được áp dụng trong nhiều bộ phim khoa học viễn tưởng. Stephenson đã thiết lập một tiêu chuẩn mới cho văn học khoa học viễn tưởng thông qua việc mô tả xã hội, công nghệ và văn hóa tương lai, ảnh hưởng sâu sắc đến các tác giả và nhà phát triển công nghệ sau này.

2.2 "Cryptonomicon mật mã bí tịch": Dự đoán cuộc cách mạng mã hóa

Cuốn sách "Cryptonomicon" xuất bản năm 1999 là một tác phẩm quan trọng khác của Stephenson. Tiểu thuyết đi qua hai dòng thời gian của Thế chiến II và hiện đại, thông qua việc kể lại những câu chuyện đan xen về mật mã học, khoa học máy tính và tài chính, đã đi sâu vào khám phá sự phát triển tương lai của công nghệ mã hóa. Nhiều ý tưởng trong cuốn sách, như tiền mã hóa và công nghệ blockchain, đã được thực hành trong thế giới ngày nay. Stephenson thông qua cuốn tiểu thuyết này, thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của ông về công nghệ và lịch sử, và đã dự đoán sự xuất hiện của cuộc cách mạng tiền mã hóa. Cuốn sách đã có ảnh hưởng rộng rãi, và 14 năm sau khi xuất bản, nó đã nhận được Giải thưởng Prometheus Hall of Fame.

2.3 《The Diamond Age钻石时代》: Khám phá công nghệ nano

Cuốn sách "Thời đại Kim cương" xuất bản năm 1995 tiếp tục thể hiện cái nhìn của Stephenson về công nghệ tương lai. Tiểu thuyết xoay quanh "sách giáo khoa tương tác", khám phá ứng dụng của công nghệ nano trong giáo dục và xã hội. Tác phẩm không chỉ là một tiểu thuyết khoa học viễn tưởng xuất sắc, mà còn thông qua cốt truyện phức tạp và sự phê phán xã hội sâu sắc, đã giành được giải Hugo và giải Locus, từ đó củng cố vị trí của Stephenson trong văn học khoa học viễn tưởng.

2.4 "The Baroque Cycle: Cuộc giao hưởng của lịch sử và khoa học"

Từ năm 2003, Stephenson đã bước vào giai đoạn sáng tạo cao trào. Ông đã phát hành bộ ba hoành tráng mang tên "Vòng tròn Baroque", lấy bối cảnh thế kỷ 17 và 18, có thể xem như phần tiền truyện của "Sách mã". Bộ series bao gồm 3 tập với tổng cộng 8 cuốn sách, "Thủy ngân", "Hỗn loạn" và "Hệ thống thế giới" đều nhận được sự yêu thích từ độc giả. Stephenson kết hợp lịch sử và khoa học viễn tưởng, kể về những cuộc phiêu lưu của người châu Âu. Mật mã học và tiền tệ học đóng vai trò quan trọng trong series. "Hệ thống thế giới" đã giành giải thưởng Prometheus vào năm 2005.

2.5 《Reamde网伏》: Sự va chạm giữa thế giới ảo và thực tế

Tiểu thuyết "Reamde" năm 2011 là một tác phẩm đầy hành động và bí ẩn, kể về một câu chuyện phức tạp diễn ra giữa thế giới ảo và thực tế. Nhân vật không chỉ phiêu lưu trong thế giới thực mà còn tham gia vào những cuộc đối đầu gay gắt trong trò chơi trực tuyến nhiều người chơi. Qua tác phẩm này, Stephenson khám phá tác động của thế giới ảo đối với cuộc sống thực, thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của ông về công nghệ và tương tác xã hội.

2.6 《Seveneves七重世界》: Khám phá vũ trụ và tương lai của nhân loại

Cuốn tiểu thuyết "Seveneves" năm 2015 của Stephenson là một sự tưởng tượng vĩ đại về khám phá không gian và tương lai của nhân loại. Tiểu thuyết mô tả cách mà con người trốn thoát vào không gian khi phải đối mặt với thảm họa toàn cầu, và câu chuyện về việc trở lại Trái đất sau hàng nghìn năm. Bằng cách mô tả chính xác các chi tiết khoa học và công nghệ, Stephenson thể hiện mối quan tâm sâu sắc và kiến thức phong phú của ông về khám phá không gian. Tác phẩm này đã thu hút sự chú ý của ngành công nghiệp điện ảnh, với kế hoạch chuyển thể thành phim vào năm 2025.

Là một nhà văn khoa học viễn tưởng, các tác phẩm của Stephenson bao gồm nhiều yếu tố như khoa học viễn tưởng, hồi hộp, suy luận và đã nhận được nhiều giải thưởng quốc tế. Sáng tác của ông nổi bật với trí tưởng tượng phong phú và triết lý sâu sắc, nội dung phong phú và rất thông minh. Chủ đề tác phẩm của Stephenson rất đa dạng, đạt được thành tựu đáng kể trong lĩnh vực khoa học viễn tưởng và nhận được sự khen ngợi từ độc giả cũng như các nhà phê bình. Tác phẩm của ông không chỉ thu hút sự chú ý của giới văn học mà còn nhiều lần được chuyển thể thành các tác phẩm điện ảnh. Không ngoa khi nói rằng, Stephenson là một ngôi sao sáng chói trong giới văn học đương đại.

3. Vượt qua ranh giới: Sự giao thoa giữa Neal Stephenson và Web3

Stephenson không chỉ để lại dấu ấn sâu sắc trong văn học khoa học viễn tưởng, mà còn tích cực tham gia vào việc phát triển và xây dựng thế giới metaverse. Năm 1992, ông đã tạo ra từ "metaverse" trong tác phẩm "Snow Crash", và 30 năm sau, ông hợp tác với chuyên gia tiền điện tử Peter Vessenes để biến tầm nhìn thành hiện thực.

3.1 Dự đoán tương lai: Từ "Cryptonomicon" đến Web3

Stephenson đã trình bày sự hiểu biết sâu sắc về công nghệ mã hóa và hệ thống phân phối trong cuốn sách "Cryptonomicon" năm 1999. Cuốn sách mô tả chi tiết các ứng dụng của mật mã và an ninh thông tin, báo hiệu sự trỗi dậy của tiền mã hóa hiện đại và công nghệ blockchain.

Tầm nhìn của Web3 nhằm phá vỡ "vườn tường" hoặc đảo dữ liệu, cho phép người dùng hoàn toàn kiểm soát trải nghiệm kỹ thuật số và có thể chuyển đổi liền mạch giữa các thế giới ảo khác nhau. Mặc dù hầu hết các nền tảng được xây dựng trên Ethereum, nhưng các nền tảng khác cũng đang tìm kiếm các chiến lược thay thế, tận dụng công nghệ blockchain để thúc đẩy việc hiện thực hóa tầm nhìn.

Web3 mà Stephenson tưởng tượng sẽ là một hệ sinh thái có thể tương tác, công bằng với người sáng tạo và có thể truy cập cho tất cả mọi người. Tầm nhìn vĩ đại này đã thu hút sự chú ý của ngành công nghiệp đối với Lamina1.

Khái niệm metaverse ban đầu gợi nhớ đến một không gian duy nhất, nơi người dùng có thể đăng nhập để trải nghiệm thế giới ảo mạnh mẽ. Nhưng trong thực tế, metaverse là một tập hợp nhiều không gian, nơi người dùng truy cập vào các trải nghiệm metaverse khác nhau. Những không gian này tách biệt nhau và thiếu khả năng tương tác.

Thế giới ảo và vũ trụ ảo đang phát triển nhanh chóng, nhưng các dự án đều là hệ thống khép kín. Như những người như người sáng lập Animoca Brands Yat Siu hoặc nhà sưu tập NFT Punk6529 đã kêu gọi, mục tiêu của Web3 nên là xây dựng "vũ trụ mở" - một không gian có thể tương tác giữa các nền tảng, tức là Lamina1.

3.2 Lamina1: Khám phá tiên phong của vũ trụ mở

Lamina1 là một hệ sinh thái blockchain lớp một, tập trung cung cấp cơ sở hạ tầng cho các nhà phát triển Web3 để xây dựng "vũ trụ mở".

Lamina1 được thành lập vào tháng 6 năm 2022 bởi Neal Stephenson và Peter Vessenes, một nhà đầu tư mạo hiểm Web3 có kinh nghiệm và là một trong những người tham gia tiền điện tử sớm. Trong hai năm qua, Lamina1 đã phát triển các giải pháp để tăng cường việc tạo ra và phát triển nội dung cho vũ trụ ảo. Hiện tại, Lamina1 đã ra mắt betanet và Hub, cho phép các nhà sáng tạo thiết kế các khối xây dựng cho vũ trụ mở trong tương lai.

Lamina1 đã đạt được những tiến bộ đáng kể, gần 50.000 người tham gia vào giai đoạn Testnet và Betanet của nó. Những giai đoạn đầu này đã đặt nền tảng cho các chức năng quan trọng, như giải pháp lưu trữ tài sản phân phối, công cụ xây dựng thế giới thân thiện với người dùng, động cơ trò chơi và SDK mạng, trải nghiệm người dùng tiêu dùng cũng như máy chủ thế giới đơn giản cho trải nghiệm trò chơi nhiều người. Lamina1 cũng áp dụng kiến trúc subnet độc đáo để thực hiện trải nghiệm danh tính, tài sản và người sáng tạo.

3.3 Công nghệ then chốt của Lamina1

Lamina1 cam kết giải quyết những thách thức cốt lõi của cơ sở hạ tầng vũ trụ ảo hiện tại, bao gồm khả năng mở rộng, khả năng tương tác và tính bảo mật:

• Khả năng mở rộng

Lamina1 đã cải thiện khả năng xử lý giao dịch của blockchain thông qua việc cải tiến cơ chế đồng thuận và công nghệ phân đoạn, hỗ trợ người dùng và ứng dụng quy mô lớn. Tiến bộ công nghệ này đã tránh được những vấn đề tắc nghẽn và phí giao dịch cao thường gặp trong các mạng blockchain truyền thống, cung cấp nền tảng vững chắc để xây dựng các ứng dụng vũ trụ ảo quy mô lớn.

• Tính tương tác

Tính tương tác là chìa khóa để hiện thực hóa vũ trụ mở. Lamina1 cam kết đạt được kết nối liền mạch giữa các mạng blockchain khác nhau, thúc đẩy dòng chảy tự do của dữ liệu và tài sản giữa các chuỗi, xây dựng hệ sinh thái blockchain liên kết. Điều này không chỉ cho phép người dùng chuyển đổi liền mạch giữa nhiều thế giới ảo mà còn cung cấp cho các nhà phát triển không gian đổi mới lớn hơn, thúc đẩy sự phát triển hợp tác của toàn bộ hệ sinh thái.

• An toàn

Lamina1 áp dụng công nghệ mật mã tiên tiến và các giao thức bảo mật, đảm bảo khả năng chống tấn công của mạng và quyền riêng tư dữ liệu. Tài sản và thông tin của người dùng được bảo vệ tốt hơn trên Lamina1, điều này cung cấp một môi trường an toàn và đáng tin cậy hơn cho người dùng và nhà phát triển, từ đó tăng cường độ tin cậy và phạm vi ứng dụng của blockchain.

• Vũ trụ ảo dưới dạng dịch vụ(MaaS)

Lamina1 cung cấp Metaverse-as-a-Service(, MaaS), hỗ trợ việc tạo dựng và vận hành thế giới ảo. Bằng cách cung cấp một loạt dịch vụ và công cụ phân phối, Lamina1 giúp các nhà sáng tạo dễ dàng xây dựng và quản lý thế giới ảo, đồng thời thực hiện giao dịch và tương tác với tài sản ảo.