Blok Zinciri Teknolojisi ve Merkeziyetsizlik: Web3 protokolünün temel özellikleri

Merkeziyetsizlik, Blok Zinciri teknolojisinin sağladığı önemli bir yenilik olup, Web3 protokolünün ana özelliklerinden biridir. Çeşitli Web3 protokollerinin merkeziyetsizlik derecelerini daha doğru bir şekilde değerlendirmek ve karşılaştırmak için sektörden profesyoneller, politika yapıcılar ve düzenleyicilerin daha tutarlı ve ayrıntılı bir merkeziyetsizlik anlayışı geliştirmeleri gerekmektedir. Bu, sadece merkeziyetsizlik özelliklerine daha uygun düzenleyici politikaların oluşturulmasına yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda geliştiricilerin merkeziyetsizliği hedeflemelerini ve Web3'ün kamu yararını maksimize etmelerini de teşvik eder.

Bu makalede merkeziyetsizlik türleri üç açıdan tanımlanacak ve her tür için ilgili unsurlar önerilecektir; bu unsurlar tokenleştirilmiş blok zinciri protokolleri ve tokenleştirilmiş akıllı sözleşme protokollerine uygundur. İki tablo sunulmuştur; bunlar, bu iki protokol türü için merkeziyetsizliğin bileşenlerini listelemek ve daha spesifik ve standart bir tanım sağlamak amacıyla kullanılacaktır.

Blok zinciri protokollerinin veya akıllı sözleşme protokollerinin merkeziyetsizlik derecesini analiz ederken, ilgili protokolle ilişkili tüm durumları dikkate almak zorundasınız. Önerdiğimiz unsurlar, bu tür bir analize yön sağlamak amacı taşımaktadır.

Merkeziyetsizliğin Önemi

Web3, internetin "okuma, yazma, sahip olma" yeni çağını başlattı. Web3'ü destekleyen teknoloji, "güvene ihtiyaç duymayan hesaplamalar" gerçekleştirdi ve artık interneti ve veritabanlarını taramak için merkeziyetçi varlıklara bağımlı değiliz. Bu, modern internetin işlevselliğini sunan ve kullanıcılar tarafından gerçekten sahip olunan daha karmaşık ve ileri düzey protokoller geliştirmemizi sağladı. Örneğin, merkeziyetsiz sosyal medya protokolleri, birden fazla uygulamanın inşasını destekleyebilir ve token sahipliği aracılığıyla protokolün sahipliğini ve kontrolünü geniş geliştiriciler ve kullanıcılara dağıtabilir.

Merkeziyetsizlik, Web3 protokolünün temel özelliği olarak bu paradigma değişimini teşvik etmektedir. Daha demokratik bir internet yaratacak ve üç önemli dönüşümü gerçekleştirecektir: rekabeti teşvik etmek, özgürlüğü korumak ve paydaşlara geri dönüş sağlamak.

Öncelikle, Merkeziyetsizlik Web3 sistemlerinin güvenilir tarafsızlık ve birleştirilebilirlik kazanmasını sağlar. Bu sistemler, özel teknoloji platformları yerine kamu altyapısına daha çok benzemektedir. Web2'nin kapalı yazılımlarının aksine, Web3 protokolleri, dağıtık bir internet altyapısı sunar; herkes, orada internet işlerini inşa edip yaratabilir, orijinal protokol dağıtıcılarının iznine veya merkezi kontrol arayüzlerinin kullanımına gerek duymadan.

İkincisi, merkeziyetsizlik, Web3 protokollerinde kontrol ve katılım haklarının geniş bir şekilde dağıtılmasını gerektirir, böylece ağın gelişimi ve kullanımı çeşitli paydaşların görüşlerini yansıtır. Bu, gücün az sayıda şirketin elinde toplanmasını sınırlar ve protokoldeki herhangi bir değişikliğin, token bulunduran ve nihayetinde ağı yöneten geniş kullanıcı ekosistemiyle tutarlı olmasını sağlar.

Üçüncüsü, merkeziyetsizlik, tüm katılımcıların çıkarlarını daha adil bir şekilde karşılamayı amaçlayan, paydaşlara odaklanan sistemlerin tasarlanmasını sağlar. Web3 protokolleri ve ağları, tüm paydaşların çıkarlarını daha adil bir şekilde karşılayabilen, daha çeşitli bir tasarım alanı haline gelmiştir ve daha istikrarlı bir internet altyapısı sunmaktadır.

Merkeziyetsizlik Türleri

Merkeziyetsizliği teknik, ekonomik ve hukuki üç birbirine bağlı açıdan ele alabiliriz:

teknik merkeziyetsizlik (T)

Teknik merkeziyetsizlik, esas olarak Web3 sisteminin güvenliği ve yapı mekanizmasıyla ilgilidir. Programlanabilir blok zincirleri ve özerk akıllı sözleşme protokolleri, bağımsız, izin gerektirmeyen, güvene dayanmayan ve doğrulanabilir bir ekosistem sunarak teknik merkeziyetsizliği destekler ve değer transferini gerçekleştirir. Blok zinciri protokolleri için teknik merkeziyetsizlik karmaşık bir meseledir ve birden fazla rekabet eden güç arasında denge sağlanması gerekir. Akıllı sözleşme protokolleri için ise, sözleşmelerin değiştirilemez hale getirilmesi sayesinde bu tür bir merkeziyetsizlik görece kolay bir şekilde gerçekleştirilebilir.

Ekonomik Merkeziyetsizlik (E)

Blok Zinciri ve akıllı sözleşme protokolleri, yerel tokenleri kullanarak bu açık kaynaklı ve Merkeziyetsizlik sistemlerin özerk serbest piyasa ekonomisine sahip olma potansiyelini açığa çıkarmaktadır. Dikkatli tasarım kararlarıyla, Web3 sisteminin inşaatçıları, çeşitli kaynaklardan değer alışverişi yaparak ve biriktirerek Merkeziyetsiz ekonominin oluşumunu teşvik edebilir. Doğru inşa edilirse, Merkeziyetsiz ekosistem, tokenler aracılığıyla katılımcıları değer katkısında bulunmaya teşvik edebilir ve katkılara göre değer dağılımını sistemin paydaşlarına daha adil bir şekilde gerçekleştirebilir.

Hukuk Merkeziyetsizlik (L)

Hukukun merkeziyetsizliği, bir sistemin merkeziyetsizliğinin belirli düzenlemelerin çözmeyi amaçladığı riskleri ortadan kaldırıp kaldırmadığına bağlıdır. Teknik ve ekonomik merkeziyetsizlik, Web3 sisteminin tokenleri ve potansiyel değeri ile ilişkili riskleri ortadan kaldırabilir. Düzenleyici rehberliğine göre, hukukun merkeziyetsizliğini, bir Web3 sisteminin önemli bilgi asimetrisini ortadan kaldırma potansiyeline sahip riskleri ortadan kaldırabilmesi ve bu işletmenin başarısını veya başarısızlığını yönlendirmek için başkalarının önemli yönetim işlerine bağımlı olmama derecesi olarak tanımlayabiliriz.

Merkeziyetsizlik Unsurları

Yerel token kullanan Web3 sistemlerinde, teknik, ekonomik ve hukuki üç merkeziyetsizlik türünü kapsamlı bir şekilde değerlendirmek gerekmektedir. Bu türler birbirini etkilemekte ve birindeki değişiklik diğer ikisini de etkileyebilir. Örneğin, merkeziyetsiz ekonomi, sistemin hukuki merkeziyetsizlik yönünde gelişimini teşvik edebilir; bu, paydaşların merkeziyetsiz sahipliğini, değer birikimini ve dağıtımını önceliklendirmekle mümkündür.

Merkeziyetsizliği etkileyebilecek birçok faktöre ayırıyoruz ve bunları türlerine (teknik, ekonomik ve hukuki) ve kategorilerine (hesaplama, geliştirme, yönetim, değer birikimi ve kullanım ile erişilebilirlik) göre sınıflandırıyoruz. Merkeziyetsizlik, mutlak standartlara dayanmayan bir değerlendirme sürecidir, bunun yerine bir Web3 sisteminin tamamını kapsayan bir dizi duruma dayanmaktadır.

Umuyorum ki bu yazıda sunulan araçlar Web3 katılımcılarının daha fazla merkeziyetsiz proje inşa etmelerine yardımcı olurken, karar vericilerin ve düzenleyicilerin merkeziyetsizliğin riskleri azaltma ve ortadan kaldırma gücünü tanıyan bir düzenleyici çerçeve tasarlamalarını sağlıyor.